Gốm Bát Tràng – Nghề và kỹ thuật tạo tác
Từ thế kỷ XIV, Bát Tràng đã nổi danh với nghề gốm nhờ vị trí thuận lợi ven sông Hồng, nơi có nguồn đất sét trắng mịn và điều kiện giao thương thuận tiện. Điểm đặc sắc của gốm Bát Tràng nằm ở kỹ thuật tạo hình và phối men những bí quyết được truyền từ đời này sang đời khác.
Người thợ bắt đầu từ việc tuyển chọn và xử lý đất sét, nhào trộn cho đến khi đạt độ dẻo mịn hoàn hảo. Công đoạn nặn gốm đòi hỏi đôi tay khéo léo cùng sự kiên nhẫn: chỉ cần một sai lệch nhỏ, hình dáng sẽ mất cân đối. Sau khi định hình, sản phẩm được phủ men có thể là men trắng ngà, men rạn cổ, men ngọc xanh hay hoa lam mỗi loại đều mang sắc thái và hiệu ứng riêng.
Bước cuối cùng là nung gốm trong lò ở nhiệt độ trên 1.200 độ C. Lửa nung quyết định sự sống còn của sản phẩm: nhiệt quá cao, gốm nứt; quá thấp, men không chín. Nghệ nhân vì thế phải “nghe” và “cảm” ngọn lửa, kết hợp kinh nghiệm cùng trực giác.
Kỹ thuật tinh vi ấy giúp Bát Tràng tạo ra dải sản phẩm đa dạng: từ đồ gia dụng bền chắc, đến tượng, phù điêu, tranh gốm nghệ thuật. Mỗi tác phẩm là kết tinh của đất – nước – lửa – người thợ, vừa mang giá trị sử dụng, vừa chứa đựng chiều sâu văn hóa.
Ngày nay, nghề gốm Bát Tràng không chỉ giữ vững truyền thống mà còn liên tục cải tiến mẫu mã, ứng dụng kỹ thuật hiện đại để chinh phục thị trường quốc tế. Nhưng điều cốt lõi vẫn không thay đổi: đó là tay nghề tinh xảo và kỹ thuật tạo tác độc đáo, làm nên linh hồn của gốm Việt.
